ایجنت فوتبال یا واسطه در فوتبال مدرن و کلا ورزش مدرن نقش و اهمیت پررنگی را به خود گرفته‌اند به‌طوری‌که ایجنت های بزرگ‌ مثل خورخه مندز, مینو رایولا تأثیر زیادی در روابط بازیکنان با باشگاه‌ها و نقل و انتقالات بازیکنان دارند.

 ایجنت چیست؟

ایجنت یک کلمه انگلیسی به معنای نماینده است. ایجنت به عنوان نماینده یک شخص امور مرتبط با آن فرد را انجام می دهد.

ایجنت‌ فوتبال یا کارگزارها کی هستند ؟

عنوان ایجنت ورزشی در به‌طور ساده و عمومی به مدیر برنامه‌های ورزشی یا به قولی دلال ورزشی گفته می‌شود.

از سال ۲۰۱۵ فدراسیون بین‌المللی فوتبال یا فیفا از ایجنت به‌عنوان واسطه ورزشی نام برد و آن‌ها را به‌عنوان واسطه جابه‌جایی بازیکن‌ها به رسمیت شناخت و به آن‌ها مجوز فعالیت داد .

طبق تعریف فیفا ایجنت را افراد حقیقی یا حقوقی هستند که به صورت رایگان یا به ازای دریافت مبلغی به عنوان نماینده یک باشگاه یا بازیکن در مسیر انعقاد قرارداد حاضر می شود و یک طرف را نمایندگی می کند.

ایجنت ها چه به‌صورت شخصی یا شخص حقیقی چه به‌صورت شرکتی یا شخص حقوقی فعالیت می‌کنند و شرکت‌های بزرگ کارگزاری را تشکیل می‌دهند.

تاریخچه ایجنت ها در فوتبال 

قبل از ۱۹۹۰ معمولاً خانواده بازیکن مثلاً پدر او یا یک بزرگ‌تر او نقش ایجنت یا کارگزار او را بر عهده داشت که خب به دلیل ناآگاهی اکثر این افراد با مسائل قانونی و حقوقی مشکلات زیادی برای بازیکنان ایجاد می‌شد برای بازیکنان به دنبال افرادی رفتند که از این مسائل آگاهی داشتند این بود که ایجنت‌های رسمی به وجود آمدند .

در ابتدا این شغل  را زیاد جدی گرفته نمی‌شد مثلاً در سال ۱۹۹۵ در مشور سوئد فقط ۳ ایجنت وجود داشت اما به‌تدریج این شغل هم به‌عنوان یکی از شغل‌های مهم شناخته شد به‌طوری‌که در سال ۲۰۰۲ این تعداد در سوئد به ۳۳ ایجنت رسمی رسید.

در سال ۲۰۰۲ تعداد ۵۱۸۷ ایجنت رسمی وجود داشته‌اند که ۶۰۰ تن از آن‌ها در ایتالیا بوده‌اند.

از سال ۲۰۰۱ به بعد دیگر فیفا به ایجنت ها مجوز نمی‌داده و آن‌ها برای رسمی کردن فعالیت خودشان باید از فدراسیون آن کشور مجوز می‌گرفته‌اند.

البته یک نکته مهم را باید در نظر گرفت که این ایجنت ها فقط مختص رشته فوتبال نیستند و می توانند در رشته‌های دیگر هم فعالیت کنند.

برای ثبت نام در دوره ایجنت فوتبال ، کلیک نمایید

وظیفه یک ایجنت فوتبال چیست ؟

ایجنت باید نماینده یک‌ ورزشکار باشد که این نمایندگی در موارد زیادی انجام می‌شود.

مهم‌ترین وظیفه یک ایجنت نمایندگی او در نقل و انتقالات است که درصدی از مبلغ این نقل‌وانتقال هم به او می‌رسد که همان پورسانت این انتقال است.مبلغ این پورسانت بین ۴ تا ۱۰ درصد است.

اصل وظیفه یک واسطه یا ایجنت بعد از امضا قرارداد شروع می‌شود این ایجنت باید موارد دیگری را در نظر داشته باشد مثل مسائل انضباطی و مسائل رفاهی بازیکن مثل خودرو ، محل زندگی یا سرمایه‌گذاری بازیکن مشاوره در سبک زندگی بازیکن.

یکی دیگر از وظایف مهم ایجنت ها عقد قرارداد با شرکت‌های تبلیغاتی و پشتیبان‌های شخصی بازیکنان است که به‌صورت انحصاری با بازیکنان قرارداد می‌بندند و باشگاه‌ها کاری ندارند که وجود این کارگزار و ایجنت ورزشی باعث می‌شود جلوی مشکلات زیادی گرفته شود.

یکی دیگر از وظایف مهم یک ایجنت ورزش نظارت بر مصاحبه‌های و ارتباط بازیکنان با رسانه‌ها است ارتباطی مثل حضور در یک برنامه تلویزیونی یا مصاحبه با یک روزنامه یا نشریه ورزشی . این ‌مورد هم یکی از وظایف مهم یک ایجنت ورزشی است.

تأثیرات ایجنت ها در فوتبال مدرن

در سال‌های اخیر وجود ایجنت ها تأثیرات زیادی را در دنیای ورزش گذاشته است که گاه این تأثیرات مثبت و گاه این تأثیرات منفی است.

از تأثیرات منفی وجود ایجنت ها می‌توان به عدم ثبات و وفاداری بازیکنان به باشگاهی که در آن عضو هستند یا بالاتر رفتن قیمت بازیکنان نام برد.

ایجنت ها باعث شده‌اند مذاکرات طولانی بازیکنان و باشگاه‌ها کم کرده‌اند و عملاً با مذاکرات را از روی دوش بازیکنان برداشته‌اند. و دیگر بازیکن خودش را درگیر مسائل نقل و انتقالات و انتقال پول نمی‌کند.

در تحقیقاتی که از ترانسفر مارکت به‌دست‌آمده در پریمیر لیگ یا لیگ برتر انگلستان هر ایجنت ورزشی به ازای هر بازیکنانی که توی این لیگ دارد سالیانه مبلغ ۱۲۰۰ تا ۵۵۰ هزار یورو دریافت می‌کند که این رقم بسیار زیادی است و می‌توان تأثیرات زیادی را در فوتبال جهان به وجود بیاورد.

طبق آماری که مجله معتبر فاکس منتشر کرده است از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ شاهد افزایش ۵۶ درصدی حق پورسانت ایجنت های ورزشی در لیگ برتر انگلستان هستیم که این مبلغ در سال ۲۰۱۶ مبلغ ۲۴ میلیون یورو در سال بوده است که این مبلغ در سال ۲۰۲۰ به ۱۷۶ میلیون رسیده است.

این افزایش حقوق ایجنت ها باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود و  تأثیر زیادی در رفتار تیم‌ها در فصل نقل و انتقالات گذاشته است.

حتی در این دوران با شیوع بیماری کرونا و کاهش درامد باشگاه‌ها و بالطبع گاه قدرت خرید آن‌ها دستمزد ایجنت های ورزشی افزایش پیداکرده که بیش‌ازپیش باعث افزایش قیمت بازیکنان و درنتیجه کاهش قدرت خرید تیم‌ها شده است.

طی تحقیقات دیگری که به‌عمل‌آمده در بازه زمانی سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ در لیگ انگلستان تیم‌ها به‌صورت زیر به ایجنت ها پورسانت داده‌اند

چلسی ۱۳۸ میلیون یورو

لیورپول ۱۳۶ میلیون یورو

منچسترسیتی ۱۳۳ میلیون یورو

منچستریونایتد ۱۱۵ میلیون یورو

آرسنال ۵۸ میلیون یورو

 مقادیر بالا نشان می‌دهد در بازار فوتبال تیم‌های بزرگ چه مبالغ زیادی به یک ایجنت ورزشی داده می‌شود که خب این هم باعث می‌شود این ایجنت ها نفرات و بازیکنان خودشان به این تیم‌ها بفرستند.

 ‏یک نمونه جالب از روابط تیم‌ها و ایجنت ها تیم دورتموند است. دورتموند همیشه مبالغ زیادی را به ایجنت ها می‌دهد و این امر باعث می‌شود ایجنت ها علاقه زیادی برای کار با این تیم داشته باشند و بازیکنان جوان را از کشورهایی هلند یا کشورهای اروپای شرقی را به دورتموند بفرستند همین امر باعث شده سالیانه شاهد ظهور یک استعداد بزرگ فوتبالی در دورتموند باشیم و این تیم بتواند با انتقال این بازیکنان به تیم‌های دیگر سودهای هنگفتی را جیب بزند.

همان‌طور که قبلاً گفتیم یکی از تأثیرات ایجنت‌ها کاهش وفاداری بازیکنان برای باشگاه‌ها هستند این امر با بازارگرمی ایجنت‌ها برای بازیکنان خود به وجود می‌آید . برای این موضوع می‌شود از تأثیر رایولا در انتقال دوناروما به پاری سن‌ ژرمن و یا نحوه برخورد پوگبا با منچستریونایتد اشاره کرد.

تأثیرات ایجنت ها این موضوع رو بیشتر نشان می‌دهد که فوتبال مدرن بیشتر یک صنعت است تا ورزش و در این صنعت درامد و کسب پول اهمیت بیشتری از ارزش‌های ورزشی مثل وفاداری دارد.

مورد جالب در دنیای فوتبال و ایجنت ها

سال پیش شاهد تمدید قرارداد کوین دی بروینه مؤثرترین بازیکن دوساله اخیر لیگ انگلستان و باشگاه منچسترسیتی بودیم نکته جالب این تمدید قرارداد این بود که در امضای این قرارداد هیچ ایجنتی نقش نداشت و خود دی بروینه با باشگاه وارد مذاکرات شد.

ایجنت قبلی دی بروینه به اتهام پول‌شویی و مفاسد مالی دستگیر می‌شوند و به زندان میفتد پس از دستگیری این ایجنت دی بروینه قرارداد خودش رو با این ایجنت فسخ می‌کند. این‌مورد با اتمام قرارداد دی بروینه و منچسترسیتی هم‌زمان‌شده است.

دی بروینه به‌جای اینکه یک ایجنت جدید بگیرد یک متخصص دیتا آنالیز و یک وکیل استخدام می‌کند.

این متخصص دیتا آنالیز تأثیر کوین رو در تیم منچسترسیتی و موفقیت‌های این بازیکن را در چند سال اخیر آنالیز و استخراج کرده و آن‌ها را در اختیار مدیران و پپ گواردیولا مربی منچسترسیتی قرار می‌دهد.

برای ثبت نام در دوره ایجنت فوتبال ، کلیک نمایید

بر پایه این اطلاعات خود دی بروینه با مسئولین منچسترسیتی وارد مذاکره می‌شود و بدون دخالت هیچ ایجنتی و عدم دادن پورسانت به آن‌ها دی بروینه حقوق خودش را از هفته‌ای ۳۰۰ هزار یورو به ۴۰۰ هزار یورو افزایش می‌دهد و تا سال ۲۰۲۵ هم قرارداد خود را تمدید می‌کند.

این اتفاق باعث ایجاد تردید در نقش ایجنت ها در دنیای فوتبال شد که بازیکن‌ها هم می‌توانند بدون وجود ایجنت ها و دادن پورسانت‌های هنگفت به آن‌ها کارهای نقل و انتقالات خود را انجام بدهند

نحوه فعالیت یک ایجنت بر اساس چه مقرراتی انجام می شود؟

ایجنت ها باید بر اساس قوانین فیفا و فدراسیون کشور مربوطه فعالیت کنند.

مقررات فیفا در حقیقت حداقل هایی است که باید از طریق ایجنت ها رعایت بشود و مقررات داخلی فدراسیون ها قوانین تکمیلی قوانین فیفا است.در فدراسیون ایران این قوانین تحت نام قوانین ناظر بر قعالیت واسطه ها و همکاری با آنها است که در تیر ماه ۱۳۹۷ اجرایی شده است.هر کسی که می خواهد وارد مسیر ایجنتی شود باید این دو مقررات را در نظر داشته باشد.

شرایط اولیه ایجنت شدن:

همانطور که عنوان کردیم برای فعالیت رسمی ایجنتی باید از یک فدراسیون فوتبال مجوز فعالیت بگیریم.هر فدراسیون برای دادن این مجوز شرایط خودش را دارد.بعضی ازمون می گیرند و بعضی بدون آزمون به افراد مجوز می دهند.در ایران افراد پس از قبولی در آزمون می توانند مجوز بگیرند .

اما سوال اینجاست چه کسانی می توانند برای گرفتن مجوز واسطه گری اقدام کنند و این نفرات چه شرایطی باید داشته باشند.

برای پاسخ به این سئوال باید ماده ۴ قانون همکاری با واسطه ها را مرور کرد در این قانون شرایط زیر را برای گرفتن این مجوز اعلام می کند البته تعدادی از این موارد برای بعد ازقبولی در آزمون است.

• ۱- باید تابعیت ایرانی داشته باشید.
• ۲- گواهی عدم اعتیاد و عدم سوء پیشینه داشته باشید.
• ۳- از فعالیتهای مربوط به فوتبال محروم نشده باشید.
• ۴- کارت پایان خدمت یا معافیت دائم داشته باشید.
• ۵- مدرک تحصیلی مورد نیاز حداقل دیپلم است.
• ۶- گواهی دوره مورد نیاز را که فدراسیون برگزار می کند را بگیرید.
• ۷- پرداخت حق عضویت سالانه پس از اخذ مجوز 
• ۸- پرداخت مبلغی برای تشکیل پرونده انجام مراحل عضویت
• ۹- ارایه صوزت حساب مالیاتی 
• ۱۰- ارائه بیمه نامه مسئولیت مدنی
• ۱۱- داشتن تاییدیه از طرف کمیته تعیین وضعیت بازیکنان که البته این مورد در صورتی قبولی در آرمون لازم است.
• ۱۲- معرفی یک دفتر کار با کاربری تجاری 

البته این شرایط در مورد اشخاص حقیقی است و برای شرکتها و اشخاص حقوقی شرایط دیگری نیز وجود دارد که باید فدراسیون و قسمت مربوط استعلام گرفته شود.

آزمون گرفتن مجوز فعالیت ایجنت فوتبال چه شرایطی دارد ؟

همان طور قبلا گفتید برای ورود به دنیای ایجنت فوتبال باید از طریق فدراسیون کشور مطبوع اقدام کنید. فدراسیون فوتبال ایران طی آزمونی که دو سال یکبار برگذار می کند. برای ثبت نام باید از طریق سایت فدراسیون اقدام کرد و فرم های مربوطه را پر می کنید مدارک لازم را بارگذاری کرده و مبلغ مورد نیاز برای تشکیل پرونده و شرکت در آزمون را واریز می کنید.

این آزمون طبق ماده ۵ قانون واسطه ها به صورت تستی برگزار می شود و ۳۰ سوال دارد که ۲۰ سوال به زبان فارسی و ۱۰ سوال به انگلیسی است و حداقل قبولی ۲۲ نمره از ۳۰ نمره است.ظرفیت قبولی هم قبل از انجام آزمون از طریق هیات رییسه فدراسیون اعلام می شود.

منابع این آرمون طبق ماده ۵ قانون واسطه ها به صورت زیر است:

مقررات فدراسیون ایران و مقررات نفل و انتقالات فیفا که در اصل به نام مقررات نقل و انتقال و تعیین وضعیت بازیکنان شناخته می شود و معادل آن در مقررات فیفا به نام FIFA RSTP شناخته می شود.

منبع بعدی مقررات انظباطی فدراسیون ایران و مقررات انظباطی فیفا و منبع سوم مقررات کمیته اخلاق ایران و کد اخلاق فیفا است.البته باید دقت کنید که باید به آخرین نسخه مقررات را توجه کرد و بهتر است قبل ازشزکت حتما این موارد را از کمیته وضعیت فدراسیون استعلام بگیرید.

فرد شرکت کننده حتما باید به مقررات همکاری با واسطه ها هم احاطه کامل داشته باشد.

مقررات همکاری با واسطه ها یا ایجنت فوتبال 

موارد زیادی در این مقررات درج شده اند که می توان موارد مهم زیر اشاره کرد:

واسطه ها حق ندارند نمایندگی بازیکنان زیر ۱۵ سال را برعهده بگیرند و قرارداد امضا کنند.

ازبازیکن زیر ۱۸ سال نمی توانند مبلغی را بگیرند اما می توانند قرارداد امضا کنند .

حداکثر مدت قرارداد واسطه و بازیکن ۲ سال است.

حداکثر سهم واسطه از یک قرار داد ۱۰ درصد است.

نسخه PDF این قرارداد در سایت فیفا و سایت فدراسیون فوتبال ایران وجود دارد و می توان از آن را بگیرید.

برای ثبت نام در دوره ایجنت فوتبال ، کلیک نمایید

البته این احتمال وجود دارد که دوباره تایید و دادن مجور فعالیت به یک ایجنت فوتبال از طریق خود فیفا انجام شود و دیگر فدراسیون ها در این امر نقشی نداشته باشند.

در جمع‌بندی این مطلب این‌جوری می‌توان گفت که زمانی که خانواده ایجنت بازیکنان بودند ارزش بازیکنان آن‌گونه که بودند دیده نمی‌شده و در ارتباط با بازیکنان باشگاه‌ها بیشتر سود می‌کردند و بازیکنان متضرر می‌شدند جدا از این موارد بازیکنان آن زندگی حرفه‌ای و حرفه‌ای بودن را یاد نمی‌گرفتند چون بالاخره خانواده فرد چه پدر یا مادر یا یکی از بستگان او که ایجنت رسمی نیستند با شرایط حرفه‌ای آن ورزش آشنایی زیادی ندارند.

وجود ایجنت ها و واسطه‌ها این مشکلات را از بین برد و چنان شد که نفر اول زندگی حرفه‌ای هر بازیکن فوتبال ایجنت او است و از این نظر وجود ایجنت ها تأثیر مثبتی گذاشته است

اما از طرفی بازیکنان برای ایجنت ها تبدیل به کالا شده‌اند و هر چه این کالا باارزش‌تر باشد درنتیجه برای آن ایجنت درامد بیشتری را فراهم می‌کند.

وجود ایجنت ها باعث دیده شدن استعدادهایی مثل کریس رونالدو و ارلنیگ هالند شده و باعث جلوگیری از هرج‌و‌مرج در بازار نقل و انتقالات شده است و هر بازیکن شایسته‌ای به جایگاه خودش دست پیداکرده است ولی از طرفی این فعالیت باعث شده فوتبال تبدیل به یک بازار بزرگ شود و همه به فکر دادوستد و سود بردن از این بازار بزرگ شوند.

این فعالیت‌ها باعث شده پول نقش مهم‌تری در فوتبال معاصر دارد و آن وفاداری‌ها و ارزش‌های اخلاقی ورزشی کم‌رنگ‌تر شده‌اند.

از طرف دیگر هم فعالیت ایجنت ها و بزرگ شدن بازار مالی فوتبال باعث افزایش فساد در فوتبال شده است که همه‌روزه شاهد انتشار این فسادها در نشریات و اخبار دنیا هستیم.

درهرصورت وجود ایجنت ها این روزها جزئی از دنیای فوتبال هستند و با تمام تأثیرات مثبت یا منفی که دارند باید با آن‌ها کنار آمد .

(منبع : فوتسال لرن)